BARAJLAR
1-Seydiler Barajı : Afyon'un Kuzeydoğusunda Gebeceler köyü yakınındaki Seyitler
deresinde kurulan Seydiler Barajı, merkeze 28 km. uzaklıktadır. Rezerv 40.000.000 m3 , faydalı
su hacmi ise 32.000.000 m3'dür.
2-Selevir Barajı : Şuhut ilçesinin 35 km. kuzeydoğusunda Selevir köyü yakınında, Kali
çayı üzerinde toprak dolgu olarak inşa edilmiştir. Rezerv hacmi 80.000.000.-m3 , faydalı su hacmi ise 72.000.000.- m3 dür.
Yapımı Bitmiş İşletmede Olan Göletler : 1- Erkmen Göleti, 2- Kırka Göleti, 3- Serban Barajı, 4- Tınaztepe Göleti 5- Taşoluk Göleti 6-Örenler Barajı 7- Pınarlı Göleti 8- Yeşilçat Göleti, 9- Bayat Göleti, 10- Kayabelen Göleti 11- Akarım Göleti
İnşaat Halindeki Göletler :
1- Üçler Kayası Göleti
2- Ayazin Göleti
3- Akdeğirmen Baraj
4- Karacaören Göleti
MAĞARALAR
İlimiz sınırları içerisinde bulunan mağaraların envanteri kesin olarak yapılmış değildir. Ancak
Sandıklı ilçemizde bulunan "Kurtini" mağarasında Turizm Müdürlüğünün isteği üzerine M.T.A. Genel Müdürlüğünden gelen uzmanlarca inceleme yapılmış, mağara hakkında ki rapor uzmanlarca hazırlanmıştır.
1- Kurtini Mağarası :
Sandıklı ilçemize 34 km., Kocayayla'dan 6 km. uzaklıkta "Bökenin Yurdu" olarak bilinen
mevkidedir. 1700 m. yükseklikte, orman içinde bulunan mağara tahminen 300 m. uzunluğundadır. Daha uzun olduğu tahmin edilen mağaranın tavanının göçmesinden dolayı ikinci bölümüne girilememiştir.
Aynı bölgede (Akdağ-Kocayayla), Menteş kasabasına yakın bir mevkiide "Oktur Mağarası"
bulunmaktadır. Henüz bir inceleme yapılamamıştır.
2- Buzluk Mağarası :
2.500 m.yi bulan Sultandağlarının zirvesindeki mağara yüzyıllardan beri sadece yaz sıcağında,
buz üretir.
Halk arasında "Buzluk Mağarası" olarak bilinen mağarayla ilgili şöyle bir rivayet vardır.
Bursa'nın Osmanlı Devleti'nin başkenti olduğu 1300'lü yılların ortalarında padişahın bir yakını hastalanır. Hekimler, hastalığının çaresinin "buz" olduğunu söylerler. Yazın ortasında buz nereden bulunacaktır? O sırada sarayda muhafız olarak bulunan Dereçineli (Sultandağı ilçesine bağlı kasaba) bir asker huzura çıkar ve kendisinin buz bulabileceğini söyler. Askerin emrine develer, katırlar verilir ve asker yola çıkar. Sultandağları'ndaki Buzluk Mağarası'na gelir, istediği kadar buzu samanların içerisinde muhafaza etmek suretiyle yaz sıcağında Karahisar'dan Bursa'ya götürür.
Bu işten fazlasıyla memnun olan Padişah, askere sorar:
Dile benden ne dilersen?
Asker, köyünde başını sokacak bir evi olmadığını söyler ve kendine bir ev yapılmasını diler.
Padişah ferman buyurur :
Tiz bu askerin köyüne bir ev yapıla!
Hemen Dereçine'nin en güzel yerine asker için saray yavrusu bir ev yapılır. Hatta eve üç katlı olarak başlanır da evin yapıldığı yer rüzgâra açık olduğu için iki katlı olarak tamamlanır. Evin kalıntılarının hâlâ ayakta olduğu söylenmektedir.
Buzluk Mağarası, Sultandağı ilçesine bağlı Dereçine Kasabası'nın güneyinde Sultandağları'nın
2.519 m ile en yüksek yeri olan kuzeybatı zirvelerinde yer alan tabiat harikasıdır. Afyon-Konya karayolu ile Buzluk Mağarası'na gitmek mümkün. Aracınızla meşe ormanlarının arasından geçerek otomobille gidebile- ceğiniz son nokta olan Küçük Kirazlı Yaylası'na ulaşırsınız. Burada sizi yaklaşık 4 saatlik bir yürüyüş bek-
lemektedir.Eğimin zaman zaman 70 dereceye yaklaştığı vadiden Elmas Deresi'ne indikten sonra, vadinin
diğer yamacına tırmanarak, bir peri bacasını andıran kaya kütlesinin ardında saklanmış gibi duran Buzluk Mağarası'na varabilirsiniz.
Buzluk Mağarası'nın girişi, sadece bir kişinin geçebileceği genişlikte ve yukarıya doğru gittikçe üçgen biçiminde daralmaktadır. Düşey doğrultuda gelişen mağara, girişten itibaren 25 m.yi bulan 3 kademeden meydana geliyor. Mağaranın ağzında sizi karşılayan serin hava aşağıya doğru inildikçe daha da soğuyor ve girişin 5'inci metresinden itibaren yerlerdeki buzlanmayı görebiliyorsunuz. Mağara tabanının bir bölümünde ise duvardan aşağıya sarkan ve kayaların üzerini yorgan gibi örttükten sonra aşağıya doğru sarkıtlar meydana getiren buzlarla karşılaşıyorsunuz. Öteki bölümde ise, nohut büyüklüğünde milyonlarca buz kristali sanki bir elmas definesi izlenimini veriyor.
Buzluk Mağarası'nın duvarlarında buzların oluşması mağaranın biçimi ve iklim şartlarıyla bağlan- tılı olarak açıklanıyor. Buzluk Mağarası'nın dar bir girişi vardır. Düşey doğrultuda gelişen mağarada yazın duvarlardan sızan su, serin boşluklar ile dışarısı arasındaki ısı farkı yüzünden güçlü hava dolaşımıyla buhar- laşıyor. Buharlaşmayla meydana gelen sıcaklık kaybı, soğumaya ve sonuçta mağara duvarlarının buz tabakası ile kaplanmasına yol açıyor. Söylenene göre mağaradan kışın buhar çıkıyor. Haziran ayının sonuna kadar tepelerinden kar eksik olmayan Sultandağları'na ve Buzluk Mağarası'na yaz aylarından başka zamanlarda çıkmak mümkün değil.
3-Dipevler/İnsuyu Mağarası :
Bolvadin'e 7 km. uzaklıkta, Dipevler köyü-Karayokuş mevkiindedir. Belediye Müzesince ilk
tesbiti yapılan mağara için Belediyece, M.T.A. Genel Müdürlüğü nezdinde girişimlerde bulunulmuş olup, ziyarete açılması için çalışmalar sürdürülmektedir. İki kat olan mağarada sarkıt ve dikitlerin yanı sıra, tatlı su kaynağı da vardır.
4- Suçıkan Mağarası :
Dinar ilçesi, Suçıkan Park Oteli'nin arkasından girilen mağaranın bilimsel incelemesi
yapılmamış olmakla birlikte, çok büyük olduğu sanılmaktadır.
Dinar'da bulunan mağaraya, Suçıkan Park Oteli'nin arka tarafından girilmektedir. Mağaranın bilimsel incelemesi yapılmamıştır; çok büyük olduğu sanılmaktadır.
5- Balcam Mağarası :
Emirdağ ilçemize 10 km. uzaklıkta Balcam köyüne yakın bir yerdedir. Derinlemesine uzanan
galerilerden meydana gelen bir mağaradır.
6- Karacamal ve Dipsiz Mağarası :
Şuhut ilçemizin Balçıkhisar kasabasına 5 km. uzaklıkta Kocadere mevkiinde bulunmaktadır. Şu
ana kadar herhangi bir araştırma yapılmamıştır.
İlimizin daha birçok yerinde, kendine özgü gizemleriyle araştırılmayı bekleyen mağaralar bulunmaktadır.
